Trang chủTin tứcĐập thủy điện mới của Lào sẽ làm tuyệt chủng loài cá tra dầu (Giant Catfish)
Đập thủy điện mới của Lào sẽ làm tuyệt chủng loài cá tra dầu (Giant Catfish)
Theo một nghiên cứu của tổ chức Quỹ Quốc Tế Bảo Vệ Thiên Nhiên (hay còn gọi là Quỹ Bảo Vệ Động Vật Hoang Dã Thế Giới – WWF), đập thủy điện đang được xây dựng trên dòng chính của sông Mekong sẽ là mối đe dọa mới với loài cá da trơn khổng lồ (cá tra dầu – Pangasius gigas) vốn dĩ đang giảm dần số lượng quần thể.
Lào chính thức xây dựng đập thủy điện Xayaburi vào năm ngoái bất chấp những phản đối chung quanh vấn đề này, đó là đập thủy điện sẽ tạo ra một hàng rào “không thể vượt qua” trên đường di cư của cá tra dầu, loài cá có thể đạt đến chiều dài 03 mét và nặng 300 kg trong tự nhiên.
Theo trang báo điện tử www.thanhniennews.com, con đập sẽ đặt loài cá nước ngọt lớn nhất và hiếm nhất thế giới này bên bờ vực của sự tuyệt chủng.
Nghiên cứu của tiến sĩ Zeb Hogan – Giáo sư của trường Đại học Nevada cho biết với kích thước lớn của chúng, cá tra dầu không thể vượt qua được con đập to lớn này để đến khu vực sinh sản của chúng ở thượng nguồn sông Mekong. Con đập chẵng những gây trở ngại trong việc di cư của chúng mà thậm chí còn có thể ngăn chặn hoàn toàn việc sinh sản và làm gia tăng tỷ lệ tử vong của loài cá này nếu như chúng di chuyển xuyên qua các turbine. Những loài cá sông lớn cần phải có dòng chảy liên tục của nước để di cư cùng với các điều kiện đặc biệt về chất lượng nước, dòng chảy …để hoàn thiện vòng đời của chúng qua các chu kỳ đẻ trứng, ăn, sinh trưởng và sinh sản.
Theo tổ chức WWF, công ty Poyry – công ty tư vấn xây dựng đập thủy điện cho Lào – đã từng cho biết là những chiếc “thang cá” (fish passage) sẽ được xây dựng để giúp cho cá có thể di chuyển xuyên qua các turbine trên đường di cư sinh sản mà không gây ra vấn đề gì, tuy nhiên những “chiếc thang” như vậy chưa bao giờ được đặt thành công vào vị trí của nó khi Lào xây dựng đập. Theo tiến sỹ Eric Baran thuộc Trung Tâm Cá Thế Giới (World Fish Center), những “chiếc thang” như vậy không thể được xây dựng nếu thiếu những hiểu biết về loài cá này bao gồm cả khả năng bơi lội của chúng liên quan đến dòng chảy như thế nào.
Theo nghiên cứu, cá tra dầu phân bố rộng rãi ở các lưu vực sông (river basin) từ Myanma đến tây nam Trung Quốc. Số lượng của chúng trong tự nhiên chỉ ở mức vừa phải cho đến những năm đầu của thập kỷ 90, sau đó đột ngột giảm xuống vì tình trạng khai thác quá mức (over – fishing) và môi trường sống của chúng bị phá hủy vì các đập thủy điện được xây dựng dọc các nhánh sông Mekong.
Thí dụ, Sông Mun tại Thailand - nhánh sông lớn nhất của dòng Mekong – một đập thủy điện đã ngăn chặn hoàn toàn đường di cư của các loài và con sông bị cô lập hoàn toàn với phần còn lại của lưu vực sông Mekong.
Mặc dù quần thể cá tra dầu không được biết chính xác nhưng có lẽ chỉ còn vài trăm cặp trưởng thành ở sông Mekong và các nhánh của nó tại Lào, Campuchia và Thailand.
Nghiên cứu cũng trích dẫn dữ liệu đánh bắt như là một bằng chứng cho thấy số lượng quần thể cá tra dầu đang giảm, theo đó vào cuối thập kỷ 80 có hàng ngàn cá tra dầu bị đánh bắt, vào thập niên 90 số lượng đánh bắt được chỉ còn vài chục con và bây giờ thì chỉ đánh bắt được vài con.
Cá tra dầu ngoài việc bị đánh bắt bất hợp pháp, chúng còn bị dính lưới tình cờ khi đánh bắt các loài cá khác mặc dù lệnh cấm đánh bắt cá tra dầu đã được ban hành tại Thailand và Campuchia, trong khi Lào cũng có qui định về hoạt động khai thác liên quan đến loài cá này. Tiến sỹ Hogan thúc giục chính quyền các quốc gia cần kiểm soát hoạt động khai thác để bảo vệ loài cá này tránh khỏi việc bị đánh bắt bất hợp pháp.
Theo kết quả nghiên cứu, “các giải pháp chính” để ngăn chặn sự biến mất của loài cá này là cần nỗ lực khẩn cấp bảo vệ môi trường sống và con đường di cư của chúng, gia tăng hợp tác quốc tế, chẳng hạn như hợp tác quản lý lưu vực rộng lớn của dòng Mekong.
Trong lời kêu gọi bảo vệ cá tra dầu, Tiến sỹ Lifeng Lin – Giám đốc chương trình bảo vệ các loài cá nước ngọt toàn cầu của WWF - cho biết “hiện trạng” của loài cá này là yếu tố chỉ thị cho “sức khỏe” của dòng sông. Ông cũng cho rằng, cá tra dầu có thể được bảo vệ nhưng sẽ phải cần đến sự thể hiện trách nhiệm của các quốc gia hạ nguồn sông Mekong, các tổ chức Quốc Tế và các nhà tài trợ. Hiện nay, các hoạt động này vẫn chưa có.
Tháng 9 năm ngoái (năm 2012), Lào khởi công xây dựng đập thủy điện Xayaburi - dự án tiêu tốn khoảng 3,5 tỷ USD - bất chấp việc các thành viên của Ủy ban Sông Mekong đã thỏa thuận hoãn xây con đậy này vào năm 2011. Dự án đã đối mặt với rất nhiều chỉ trích liên quan đến việc thiếu sót các dữ liệu đánh giá một cách đầy đủ tác động của con đập, đặc biệt là tác động đối với động vật thủy sinh và dòng chảy.
Nguồn: http://www.thefishsite.com/fishnews
Người dịch:
KS NGUYỄN THỊ CHO - Công ty VinhthinhBiostadt
Hỗ trợ trực tuyến
-
Hotline Vinhthinh Biostadt - Thủy Sản
Zalo - ĐT: 0912 889 542
-
Hotline Vinhthinh Biostadt- Nông Nghiệp
Zalo - ĐT: 0915446744
HOTLINE0912.889.542
.jpg)
.jpeg)
.jpg)
.jpg)
English
